فقه عبادات که عمدتاً مربوط به رابطۀ انسان با خداست، بخش عظیمی از مباحث فقهی را در بر گرفته و مشتمل بر چند باب و چندین مسئلۀ مهم است و قاعدههای فقهی بسیاری در این بخش مورد استناد و استدلال فقها قرار گرفته است. از آنجا که تعیین و تنظیم وظیفۀ انسان بر اساس شریعت آسمانی و با استفاده و استنباط از اوامر و نواهی شریعت در همه وقایع و رویدادها، نیازمند بحث علمی دقیق و بررسی گستردهای است، نویسندگان در پژوهش حاضر به شیوه اسنادی ـ تحلیلی، ضمن تبیین مفاد قاعدۀ «نفی عسر و حرج» و گسترۀ آن، اهم موارد استناد فقها به قاعدۀ مذکور در ابواب مختلف عبادات را احصا کرده و وجوه استدلال به قاعدۀ مذکور را در هر مورد به بحث گذاشتهاند؛ به طوری که در برخی موارد، احکام صادرشده صرفاً در پرتو ادلۀ قاعدۀ «نفی عسر و حرج» تحلیل میگردد و در برخی موارد، ادلۀ مذکور به عنوان معاضد در کنار سایر ادله مورد استناد قرار گرفته است و در برخی موارد نیز به سبب وجود اختلاف میان ادلۀ خاص، قاعدۀ مذکور به عنوان مبنا و معیار در نظر گرفته شده و ادلۀ موافق با قاعدۀ مذکور ترجیح داده شده است.