قاعده «نفی عسر و حرج» و تحلیل موارد استناد به آن در فقه عبادات

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی دانشگاه بزرگمهر قائنات

چکیده

فقه عبادات که عمدتاً مربوط به رابطۀ انسان با خداست، بخش عظیمی از مباحث فقهی را در بر گرفته و مشتمل بر چند باب و چندین مسئلۀ مهم است و قاعده‌های فقهی بسیاری در این بخش مورد استناد و استدلال فقها قرار گرفته است. از آنجا که تعیین و تنظیم وظیفۀ انسان بر اساس شریعت آسمانی و با استفاده و استنباط از اوامر و نواهی شریعت در همه وقایع و رویدادها، نیازمند بحث علمی دقیق و بررسی گسترده‌ای است، نویسندگان در پژوهش حاضر به شیوه اسنادی ـ تحلیلی، ضمن تبیین مفاد قاعدۀ «نفی عسر و حرج» و گسترۀ آن، اهم موارد استناد فقها به قاعدۀ مذکور در ابواب مختلف عبادات را احصا کرده و وجوه استدلال به قاعدۀ مذکور را در هر مورد به بحث گذاشته‌اند؛ به طوری که در برخی موارد، احکام صادرشده صرفاً در پرتو ادلۀ قاعدۀ «نفی عسر و حرج» تحلیل می‌گردد و در برخی موارد، ادلۀ مذکور به عنوان معاضد در کنار سایر ادله مورد استناد قرار گرفته است و در برخی موارد نیز به سبب وجود اختلاف میان ادلۀ خاص، قاعدۀ مذکور به عنوان مبنا و معیار در نظر گرفته شده و ادلۀ موافق با قاعدۀ مذکور ترجیح داده شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Rule of Negation of Distress and Constriction (Arabic: قاعدة نفی عُسْر وحَرَج) and Analysis of the Cases Cited in the Jurisprudence of ‘Ibadah (Religious Ritual Practice)

نویسندگان [English]

  • Seifollah Ahadi 1
  • Ali Mohammadian 2
1 Assistant professor at Azarbaijan Shahid Madani University
2 Assistant professor at Bozorgmehr University of Qaenat
چکیده [English]

T




he jurisprudence of ‘Ibadah (worship, religious ritual practice), which is mainly related to man’s relationship with God, contains a large part of jurisprudential issues and includes several chapters and several important issues, and many jurisprudential rules have been cited and argued by jurists in this part. Since, the determination and regulation of human duty on the basis of the heavenly Sharia (Arabic: شریعة, Romanized: sharīʿa) and by using and inferring the commands and prohibitions (bans and orders) of the Sharia in all events requires a thorough scientific discussion and extensive study; therefore, in the present study, the authors, in a documentary-analytical manner, while explaining the contexts of the rule of negation of distress and constriction (Arabic: قاعدة نفی عُسْر وحَرَج) and its scope, enumerate the most important cases of jurists citing to this rule in different chapters of worship and have discussed the aspects of arguing for this rule in each case; so that in some cases, the rulings issued are analyzed only in the light of the evidence of the rule of negation of distress and constriction and in some cases, the mentioned evidence has been cited as a help along with other evidence, and in some cases due to the difference between the specific evidence, the mentioned rule has been considered as a basis and criterion and the arguments in accordance with the mentioned rule have been preferred.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibadah jurisprudence
  • The rule of negation of distress and constriction
  • Sharia of samḥah and sahlah (sharīʿa of permissibility and forgiving
  • i.e. be lenient with
  • with forgiveness
  • Islamic law of tolerance and ease [In this Shari'a
  • due to the fact that it is easy and due to the fact that it is with forgiveness
  • no difficult duties have been set.] Arabic: الشریعی السَّمْحَی والسَّهْلی )
  • Secondary real rule

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار