نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

• علی اکبر ترابی شهرضایی

استادیار جامعة المصطفی العالمیه قم و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم

چکیده

یکی از شرایطی که فقهای عظام برای صحت وقف بیان کرده‌اند، ابدی بودن وقف است. این شرط سبب می‌شود که برخی از انسان‌های خیّر، یا نتوانند به این مهم دست بزنند یا دل کندن از اموالشان برای ابد به گونه‌ای که حتی به فرزندانشان نرسد، سخت باشد. ولی اگر بتوان راهکاری مانند وقف موقت یا وقف حرفه و صنعت یا وقف پول یا وقف امتیازات معنوی و مانند آن ارائه داد، چه بسا بسیاری به وقف این امور دست بزنند و با حل شدن بسیاری از مشکلات جامعه، ثواب معنوی و پاداش اخروی شامل حال واقفان خواهد شد. با اعتقاد به پویایی اجتهاد و پاسخ‌گو بودن اسلام، معتقدیم که با یک بررسی نو و تحلیلی در ادله‌ای که در کتاب و سنت در موضوع وقف رسیده است، می‌توان به صحت چنین وقف‌هایی حکم داد؛ زیرا برای شرط ابدی بودن وقف، هشت دلیل اقامه شده که هیچ کدام از آن‌ها قدرت اثبات این شرط را ندارد و در مقابل، عموماتی که بر صحت عقود دلالت دارد و به طور خاص، عموم «الوقوف بحسب ما یوقفها أهلها» که در صحیحه صفار رسیده، مبیّن این است که وقف موقت صحیح می‌باشد و در طول این مدت، واقف حق تصرف در موقوفه را به بیع و هبه و صلح و هر عقدی که بخواهد آن را از ملک انتقال دهد، ندارد؛ اگرچه در این مطلب نیز برخی از محققان تردید دارند و اجازه انتقال به نحو مسلوب‌المنفعه تا پایان مدت وقف را می‌دهند. به بیان دیگر، وقف موقت در تمام احکامش مانند وقف منقطع‌الآخر است که در زمان حیات موقوف‌علیه و تا منقرض نشده، واقف حق تصرفات ناقله و منافی با حق موقوف‌علیه را ندارد؛ ولی بعد از انقراض آن‌ها، موقوفه از حالت وقف خارج شده و به ملک واقف در صورت زنده بودن و به ورثه او در صورت مرگش منتقل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• دوام در وقف
• تأبید و ابدی بودن وقف
• وقف موقت
• وقف منقطع‌الآخر
• وقف بر من ینقرض

عنوان مقاله [English]

A Review on the Reasons for the Legitimacy of the Temporary Endowment (Waqf)

نویسنده [English]

• Ali Akbar Torabi Shahrezaei

Assistant professor at Al-Mustafa International University

چکیده [English]

 




he eternity of Waqf is one of the conditions that the great (grand) jurists have stated for the validity (authenticity) of Waqf. This condition makes it hard for some good people to either not be able to do so or to give up their possessions forever in a way; so that they are not even transferred to their descendants; but if a solution can be offered, many may be devoted to these matters such as temporary endowment or endowment for a profession and endowment for an industry or endowment of money or endowment for spiritual privileges and the like, and spiritual rewards and rewards of the hereafter will be given to donors (al-wāqifīn, founders) by solving many problems of society. We believe that a new and analytical study of the arguments existed in the Qur'an and Sunnah on the subject of Waqf can rule to the validity of such Waqfs (awqāf, endowments) by believing in the active ijtihād and the responsiveness of Islam, because there are eight reasons for the eternal condition of Waqf, none of which has the power to prove this condition and in contrast to the generalities that indicate the validity of contracts, and in particular, the generality of al-wuqūf bi-ḥsab mā yuwaffiquhā ahluhā (Arabic:
الوقوفُ بِحَسَبِ ما یُوقِفُها أَهْلُها, i.e. in accordance with what the endowment has determined and act in accordance with his endowment must be in endowments and in other words; any condition or characteristic set by the donor in the Waqf must be observed) which is stated in ṣaḥīḥ (Arabic: صحیح, authentic, true) Saffār, indicates that the temporary endowment is valid and at that time, donor (wāqifī) does not have the right to take possession of the endowment (Waqf) for sale (Arabic: بَیْع, Bayʿ), gift (Arabic: هبة, Hiba), compromise (Arabic: صُلْح), and any contract that he or she wants to transfer from his/her property, although some scholars are skeptical about this and allow the transfer in an unprofitable manner until the end of the endowment. In other words, temporary endowment in all its rulings is like the interrupted endowment for others that during the life of the endowment beneficiary person that donor (wāqif) does not have the right for transferring acts (Arabic: تصرفات ناقلة) and contrary (inconsistent) to the endowment beneficiary person’s right, but after their passing (death), the endowed property removes the state of endowment and transfers to the donor (wāqif)’s property if he is alive and transfers to his heirs in the event of his death.

کلیدواژه‌ها [English]

• Continuance in endowment (Waqf)
• Confirmation and eternity of endowment
• Temporary endowment
• Interrupted endowment for others (i.e. endowment for those who often
• Arabic: وَقْف مُنْقَطِع الآخَر )
• Endowment on those who died and passed (Arabic: وَقْفٌ علی مَنْ یَنْقَرِضُ )