وجوب قرائت قرآن

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استاد گروه قرآن و حدیث جامعة المصطفی العالمیه

چکیده

یکی از مسائل مبتلابه جامعه مسلمانان از عصر رسول‌اللّٰه تا امروز، قرائت قرآن است که مورد تأکید خود قرآن و سنت نبوی و سیره وَلَوی بوده است. این مسئله چنان اهمیت دارد که به عنوان یکی از اجزاء نمازهای یومیه و غیر یومیه، نمازهای واجب، نوافل و نیز نمازهای مستحب می‌باشد و در این موضوع جای شک و تردید نیست. سخن در این است که آیا قرائت قرآن در بیرون از نماز نیز به عنوان یک عبادت واجب در کنار دیگر عبادات وجود دارد یا اینکه تنها یک عمل مستحبی است و مکلفان به استثنای قرائت حمد و سوره و یا قسمتی از سوره در نماز، هیچ وظیفه‌ای در برابر قرائت قرآن ندارند؟  نویسنده در این مقاله در صدد آن است تا تبیین کند که قرائت قرآن در خارج از نماز نیز مشمول حکم وجوبی است (مسئله اصلی پژوهش). این مسئله با روش نقلی ـ تحلیلی و با استفاده از مصادر قرآنی و روایی (روش پژوهش) مورد بررسی قرار می‌گیرد تا معلوم شود که یکی از عوامل رفع محجوریت قرآن، توجه کافی به قرائت آن به صورت رسمی و الزامی است (انگیزه پژوهش). ضمناً آنچه نویسنده بدان رسیده است، وجوب قرائت قرآن بیرون از نماز به نحو وجوبی به میزان حداقل پنجاه آیه در شبانه روز است (داده پژوهش).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Obligation of Reciting the Holy Quran

نویسنده [English]

  • Muhammad Faker Meybodi
Full professor at Al-Mustafa International University
چکیده [English]

One of the issues which Muslim community has been confronted from the period of the holy prophet by now is the recitation of the holy Quran (Arabic: قراءة Qirāʼah). It is emphasized by the holy Quran itself and the prophetic manner and Ahl al-Bayt (Arabic: أهل البیت). It is so important that is of the essential of the daily prayers and the other prayers, the obligatory prayers, Supererogatory prayers (Arabic: نوافل) and the recommended prayers. There is no doubt in this matter. The question is whether the recitation of the holy Quran is obligatory worship alongside the other worships or it is recommended outside of prayers or it is a recommended activity and the accountable has no duty in reciting the holy Quran except for reciting Surah al-Hamd (Arabic: سورة الحمد, سورة الفاتحة al-Fātiḥah) and another Surah (Arabic: سورة a chapter of the holy Quran) or a part of surah in prayers. The author aims to determine that the recitation of the holy Quran has an obligatory ruling outside of prayers (the main issue of the research). This issue is investigated in a narrative-descriptive method and with utilizing the Quranic and hadith sources (the method of research) to be revealed that one of factors for removing the negligence and isolation of the holy Quran is paying enough attention to recite it necessarily and officially (the motivation of the research). What the author has achieved is the obligation (compulsory) of reciting 50 verse of the holy Quran outside of prayers in the obligatory form.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Quran exegesis
  • The obligation of the recitation
  • The successfully accomplished recitation
  • The daily recitation

مراجع

  1. ابن سلّام هروی، ابوعُبید القاسم، الناسخ و المنسوخ فی القرآن العزیز و ما فیه من الفرائض و السنن، دراسة و تحقیق محمد بن صالح المدیفر، چاپ دوم، ریاض، مکتبة الرشد ـ شرکة الریاض، 1418 ق.
  2. ابن شعبه حرّانی، ابومحمد حسن بن علی بن حسین، تحف العقول عن آل الرسولŒ، چاپ دوم، قم، جامعۀ مدرسین، 1404 ق.
  3. ابن شهر آشوب ساروی مازندرانی، رشیدالدین محمد بن علی، متشابه القرآن و مختلفه، قم، دار بیدار للنشر، 1369 ش.
  4. ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، بیروت، مٶسسة التاریخ العربی، 1420 ق.
  5. ابن عربی، محمد بن عبداللّٰه، احکام القرآن، تحقیق محمد علی بجاوی، بیروت، دار الجیل، 1408 ق.
  6. ابن عطیه اندلسی، ابومحمد عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبدالسلام عبدالشافی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1422 ق.
  7. ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1404 ق.
  8. ابوالبقاء عکبری، عبداللّٰه بن حسین، التبیان فی اِعراب القرآن، ریاض، بیت الافکار الدولیه، 1419 ق.
  9. ابوداود ازدی سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی‌داود، تحقیق شعیب ارنؤوط و محمد کامل قره‌بللی، دار الرسالة العالمیه، 1430 ق.
  10. اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة البیان فی احکام القرآن، تهران، کتاب‌فروشی مرتضوی، بی‌تا.
  11. انصاری سنیکی، زکریا بن محمد بن احمد، المقصد لتلخیص ما فی المرشد فی الوقف و الابتداء، چاپ دوم، دار المصحف، 1405 ق.
  12. انصاری قرطبی، ابوعبداللّٰه محمد بن احمد بن ابی‌بکر، الجامع لاحکام القرآن، تهران، ناصر خسرو، 1364 ش.
  13. بانوی اصفهانی، سیده نصرت امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1361ش.
  14. بخاری، ابوعبداللّٰه محمد بن اسماعیل، الجامع المسند الصحیح المختصر من امور رسول اللّٰه‹ و سننه و ایامه (صحیح البخاری)، تحقیق محمد زهیر بن ناصر الناصر، دمشق، دار طوق النجاة، 1422 ق.
  15. ثعلبی نیشابوری، ابواسحاق احمد بن ابراهیم، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1422 ق.
  16. حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1409 ق.
  17. حسینی آلوسی بغدادی، شهاب‌الدین سیدمحمود بن عبداللّٰه، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، تحقیق علی عبدالباری عطیه، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1415 ق.
  18. خطیب، عبدالکریم، التفسیر القرآنی للقرآن، بیروت، دار الفکر العربی، 1424 ق.
  19. درویش، محیی‌الدین، اعراب القرآن و بیانه، چاپ چهارم، سوریه، دار الارشاد، 1415 ق.
  20. ذهبی، ابوعبداللّٰه شمس‌الدین محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، تحقیق عمر عبدالسلام التدمری، چاپ دوم، بیروت، دار الکتاب العربی، 1413 ق.
  21. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت ـ دمشق، دار العلم ـ الدار الشامیه، 1412 ق.
  22. سبط ابن جوزی، شمس‌الدین یوسف بن قِزْأُوغلی، مرآة الزمان فی تواریخ الاعیان، تحقیق و تعلیق محمد برکات و دیگران، دمشق، دار الرسالة العالمیه، 1434 ق.
  • سدوسی، قتادة بن دعامه، الناسخ و المنسوخ، تحقیق حاتم صالح الضامن، چاپ سوم، بیروت، مؤسسة الرساله، 1418 ق.
  1. سیوری حلّی (فاضل مقداد)، جمال‌الدین مقداد بن عبداللّٰه، کنز العرفان فی فقه القرآن، تحقیق سیدمحمد قاضی، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1419 ق.
  2. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن، چاپ دوم، بیروت، دار الکتاب العربی، 1421 ق.
  3. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنّه، چاپ دوم، قم، نشر فرهنگ اسلامی، 1365 ش.
  • صدوق، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
  • ضریس بجلی رازی، ابوعبداللّٰه محمد بن ایوب، فضائل القرآن و ما انزل من القرآن بمکة و ما انزل بالمدینه، تحقیق غزوة بدیر، دمشق، دار الفکر، 1408 ق.
  1. طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417 ق.
  2. طبرسی، امین‌الاسلام ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه محمدجواد بلاغی، چاپ سوم، تهران، ناصرخسرو، 1372 ش.
  3. طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه، 1412 ق.
  • طبری کیاهرّاسی، عمادالدین ابوالحسن علی بن محمد، احکام القرآن، چاپ دوم، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1405 ق.
  1. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیر عاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  2. همو، تهذیب الاحکام، تحقیق حسن موسوی خرسان، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
  3. علم‌الدین سخاوی، ابوالحسن علی بن محمد بن عبدالصمد، جمال القراء و کمال الاِقراء، تحقیق مروان العطیة و محسن خرابة، دمشق ـ بیروت، دار المأمون للتراث، 1418 ق.
  4. فاکر میبدی، محمد، «فرایند استنباط وجوب قرائت»، دوفصلنامه آموزه‌های فقه عبادی، سال اول، شماره 1، پاییز و زمستان 1399 ش.
  5. فخرالدین رازی، ابوعبداللّٰه محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420 ق.
  6. فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه‌مرتضی، الوافی، اصفهان، کتابخانه امام امیرالمؤمنین علی‰، 1406 ق.
  7. کریمی جهرمی، علی، احکام القرآن/ فروع فقهیة استدلالیة حول القرآن الکریم، قم، راسخون، 1430 ق.
  8. کلبی غرناطی، محمد بن احمد بن جزی، التسهیل لعلوم التنزیل، تحقیق عبداللّٰه خالدی، بیروت، دار الارقم بن ابی‌الارقم، 1416 ق.
  9. کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
  10. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهارŒ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403 ق.
  11. مدرسی، سیدمحمدتقی، من هدی القرآن، تهران، دار محبّی الحسین‰، 1419 ق.
  12. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360 ش.
  13. معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1415 ق.
  • مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1424 ق.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1374 ش.
  • ملکی میانجی، محمدباقر، بدائع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1400 ق.
  1. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الشیعه، چاپ چهارم، قم، مرکز نشر آثار الشیعه، 1410 ق.
  2. نحاس، ابوجعفر احمد بن محمد بن اسماعیل، الناسخ و المنسوخ فی کتاب اللّٰهU و اختلاف العلماء فی ذلک، تحقیق محمد عبدالسلام محمد، کویت، مکتبة الفلاح، 1408 ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار