نوع مقاله : علمی پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیتالله بروجردی، بروجرد، ایران؛ دانشآموختۀ دکتری، گروه حقوق، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران.
2 استادیار، گروه فقه و حقوق، دانشگاه شهر کرد، شهر کرد، ایران.
چکیده
حمایت زیادی در معاهدات حقوق بشردوستانه خصوصاً کنوانسیون سوم ژنو، از اسیر جنگی شده است که در ضمن مقررات متعدد آمده، اما تحت عنوان «اسیر مجروح» نیامده است. وجود این مقررات در نظام بینالملل، ضرورت تبیین این مقررات نسبت به اسیر مجروح در فقه اسلامی را برجسته میسازد، چراکه در منابع شرعی و متون فقهی، اسیر مجروح بهمثابه گونه خاصی از اسرا به رسمیت شناخته شده و احکام اختصاصی برایش بیان گردیده است. بر مبنای آرای فقیهان امامیه میتوان اسیران مجروح را دو نوع مختلف دانست: اسیرشدگان حین درگیری و اسیرشدگان پس از درگیری. تاکنون پژوهشگران فقه و حقوق این موضوع مهم را بهصورت مستقل و مبسوط بررسی نکردهاند. لذا در این پژوهش، با بهرهگیری از منابع کتابخانهای و روش توصیفی - تحلیلی به تشریح این موضوع پرداخته شده و این نتیجه حاصل آمده است که گرچه میان فقها در خصوص حکم اسیر مجروح و گونههای آن اختلاف هست، اما نظریه مطابق مبانی شرعی در این زمینه حکم به آزادسازی چنین اسیری است. در عین حال، این حکم منوط به شرایط و ویژگیهایی است که به مهمترین آنها پرداختهایم.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The Ruling on Wounded Captives from the Perspective of Islamic Humanitarian Law
نویسندگان [English]
- Mahdi Moazzami Goudarzi 1
- Mohammad Jafar sadeghpour 2
1 Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Humanities, Ayatollah Borujerdi University, Borujerd, Iran; PhD Graduate, Department of Law, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Law, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.
چکیده [English]
Extensive protection of prisoners of war has been provided in international humanitarian law treaties, particularly the Third Geneva Convention, through numerous provisions, although not under the specific designation of "wounded captive." The existence of these provisions in the international legal system underscores the necessity of clarifying the corresponding rulings for wounded captives in Islamic jurisprudence, since Islamic legal sources and jurisprudential texts recognize the wounded captive as a specific category of captives with particular rulings prescribed for them. Based on the opinions of Imami jurists, wounded captives can be classified into two distinct categories: those captured during combat and those captured after combat. To date, researchers in jurisprudence and law have not examined this important subject independently and comprehensively. Therefore, this research, using library-based sources and a descriptive-analytical method, addresses this issue and concludes that although there are differences among jurists regarding the ruling on wounded captives and their categories, the view most consistent with Islamic legal principles in this regard requires the release of such captives. At the same time, this ruling is contingent upon certain conditions and characteristics, the most important of which have been examined in this study.
کلیدواژهها [English]
- Captive
- Release
- Wounded
- Hostility
- ابناثیر، محمد بن مبارک. (بیتا). النهایة فیغریب الحدیث. قم: مؤسسه اسماعلیان.
- اردبیلی، احمد بن محمد. (1403ش). مجمع الفائده و البرهان فی شرح الارشاد الاذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- ترحینی عاملی، سید محمد حسن. (1427ق). الزبده الفقهیه فی شرح الروضه الفقهیه. قم: دار الفقه للطباعه و النشر.
- حلی (محقق حلی). (1388). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. تهران: پاسدار اسلام.
- حلی ابن ادریس.(1410). سرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: مؤسسه نشر الاسلامی.
- حلی (علامه حلی)، حسن بن یوسف. (1381ق). خلاصه الاقول. نجف: منشورات المطبعة الحیدریه.
- حلی (علامه حلی)، حسن بن یوسف. (1411ق). تبصرة المتعلمین فی الاحکام الدین. تهران: مؤسسه چاپ و نشر.
- حلی (علامه حلی)، حسن بن یوسف. (1412ق). منتهی المطلب فیتحقیق المذهب. مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.
- حلی (علامه حلی)، حسن بن یوسف. (1413ق الف). قواعد الاحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- حلی (علامه حلی)، حسن بن یوسف. (1413ق ب). مختلف الشیعه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- حلی (علامه حلی)، حسن بن یوسف. (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حلی (علامه حلی)، حسن بن یوسف. (1420ق). تحریرالاحکام. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
- حلی، علی بن داود. (1383). رجال ابن داود. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- حمیری، عبد الله بن جعفر. (1413ق). قرب الاسناد. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- خویی، سید ابوالقاسم. (بیتا). معجم الرجال الحدیث. قم: مؤسسة الخوئی الإسلامیة.
- رحمانی زروندی، محمد. (1396ش). قاعده انجبار ضعف سند با عمل مشهور. جستارهای فقهی و اصولی، 3(6) ص9-28. https://doi.org/10.22081/jrj.2017.65416
- زنجانی، سید موسی. (1419ق). کتاب نکاح. قم: مؤسسه پژوهشی رأیپرداز.
- طباطبایی، سید علی(1418ق). ریاض المسائل. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- طبرسی، فضل بن حسن. (بیتا). مجمع البیان فی التفسیرالقرآن. بیروت: دارالمعرفه.
- طرابلسی، قاض ابن براج. (1406ق). المهذب. قم: دفتر انشارات اسلامی.
- طوسی ابو جعفر، محمد بن حسن. (1387ش). المبسوط فی فقه الامامیه. قم: المکتبة المرتضویه.
- طوسی ابو جعفر، محمد بن حسن. (1400ق). النهایه فی المجرد الفقه و الفتاوی، بیروت: الناشر دار الکتب العربی.
- طوسی ابو جعفر، محمد بن حسن. (1407ق). تهذیب الاحکام. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- طوسی ابو جعفر، محمد بن حسن. (1427ق). رجال الطوسی. قم: دفتر انتشارات اسلام.
- طوسی ابو جعفر، محمد بن حسن. (بیتا). الفهرست. نجف الاشرف: المکتبه الرضویه.
- طوسی، محمد بن علی بن حمزه. (1408ق). الوسیلة الینیل الفضیلة. قم: انتشارات کتابخانه آیتالله مرعشی.
- عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی. (1410ق). لمعة الدمشقیه فی الفقه الامامیه. بیروت: دارالتراث-دارالاسلامیه.
- عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی. (1417ق). الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی. (1419ق). فوائد القواعد. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
- عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی. (1413ق). مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام. قم: مؤسسة المعارف الاسلامیه.
- عاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی. (1422ق). حاشیة للشرایع. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
- عاملی (شیخ حر)، محمد بن حسن. (1409ق). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
- عراقی، آقا ضیاء الدین. (1414ق). شرح تبصره المتعلمین. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- علی بن جعفر. (1409ق). مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- کرکی، علی بن حسین. (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
- کلوب، رابرت؛ هاید، ریچارد. (1364ش)، درآمدی بر حقوق مخاصمات مسلحانه، (مترجم: سید حسام الدین لسانی). تهران: انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد.
- کلینی، محمد بن یعقوب. (1429ق). الکافی. قم: دارالحدیث للطباعة و النشر.
- مجلسی، محمد باقر. (1404ق). مراه العقول فی شرح الاخبار آل الرسول. قم: دار الکتب الاسلامیه.
- مجلسی، محمد باقر. (1420ق). الوجیزه فی الرجال. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- مغربی، نعمان بن محمد. (1385ش). دعائم الاسلام. قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
- موسوی اردبیلى، سید عبد الکریم. (1427ق). فقه الحدود و التعزیرات. قم: مؤسسة النشر لجامعة المفید رحمه الله.
- نجاشی، احمد بن علی. (1407ق). رجال النجاشی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- نجفی، محمدحسن. (1439ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.