معیار جهر و اخفات قرائت نماز از دیدگاه فقیهان شیعه

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

2 استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

3 طلبه سطح 4 حوزه علمیه خراسان

چکیده

قرائت نماز یکی از واجبات غیر رکنی است و افزون بر حمد و سوره، شامل استعاذه، بسمله و تسبیحات اربعه هم می‌گردد. یکی از احکام قرائت نماز، جهر یا اخفات خواندن آن است. بر مردان و زنان واجب است که قرائت حمد و سورۀ نمازهای ظهر، عصر و تسبیحات اربعه را به صورت اخفاتی بخوانند و قرائت حمد و سورۀ نمازهای صبح، مغرب و عشاء بر مردان به صورت جهری واجب است.
این نوشتار به روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی معیار جهر و اخفات قرائت از نظر فقیهان امامی پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که ملاک جهر و اخفات قرائت نماز، عرفی است؛ نه شنواندن به دیگران یا آشکار کردن جوهرۀ صدا و یا شنواندن و آشکار کردن جوهرۀ صدا هر دو با هم. همچنین حداقل صدا در نمازهای جهری، شنیدن شخصی است که کنار نمازگزار حضور دارد و حداکثر صدا نباید بیش از حد معمول بلند باشد و حداقل صدا در نمازهای اخفاتی این است که نمازگزار صدای خودش را بشنود و حداکثر صدا این است که به حداقل جهر نمازگزار در نمازهای جهریه نرسد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jahr (Loud) and Ikhfāt’s (Silent) Criterion of Qira'at (Reciting) of Prayers from the Point of View of Shiite Jurists

نویسندگان [English]

  • Seyed Ali Delbari 1
  • Seyed Mahdi Ahmadi Nik 2
  • Hossein Raftari 3
1 Associate professor at Razavi University
2 Assistant professor at Razavi University
3 Student of level 4 of Khorasan Seminary
چکیده [English]

prayer (aṣ-ṣalāh) recitation (Qira'at) is one of the non-rukn (non-elemental) wājibs (obligatory, wājibāt) and in addition to al-Fātiḥah and the other chapter (Surah), it also includes tasbīḥāt al-arba‘ah, Basmalah (in the name of Allah, the All-Merciful, the Ever-Merciful) and saying Istiazih (I seek refuge in Allah from the cursed Satan). One of the rules for reciting (Qira'at) of the salah (prayer) is jahr (loud) or ikhfāt (silent) reciting it. It is obligatory on men and women to recite the al-Fātiḥah and the other chapter (Surah) of the noon (Dhur) and evening (Asr) prayers, and tasbīḥāt al-arba‘ah in a silence manner (ikhfāt), and it is obligatory on the men to recite the al-Fātiḥah and the other chapter (Surah) of morning, Maghrib, and Ishā (early at night) prayers on men in a loudly manner (loud, jahr). In a descriptive-analytical way, this article examines the criteria of jahr (loud) and ikhfāt (silence) of recitation (Qira'at) from the point of view of Imami jurists and has reached the conclusion that the criterion of jahr (loud) and ikhfāt (silence) of recitation (Qira'at) is conventionality. Not making somebody to listen to others or revealing the substance (essence) of sound or not making somebody to listen and revealing the (substance) essence of sound together. Also, the minimum sound in jahri (loud) prayers is listening to the person who is present next to the worshiper, and the maximum sound should not be louder than usual. And the minimum sound in ikhfāti (silent) prayers is that the worshiper hears his own voice and the maximum sound is that it does not reach to the minimum of jahr of the worshiper in the jahriya prayers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prayer Recitation (Qira'at of Salat)
  • Jahr (Loud) and Ikhfāt’s (Silent) Criteria
  • Substance (Essence)
  • Minimum and Maximum of Sound

مراجع

  1. نهج‌البلاغه.
  2. آشتیانی رازی، میرزا محمدحسن بن جعفر، بحر الفوائد فی شرح الفرائد، قم، کتابخانۀ آیةاللّٰه مرعشی نجفی، 1403 ق.
  3. ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی،1410 ق.
  4. ابن فارس، ابوالحسین احمد، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1404 ق.
  5. اراکی، محمدعلی، کتاب الصلاة، قم، دفتر معظم‌له، 1421 ق.
  6. اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان الی احکام الایمان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1403 ق.
  7. اشتهاردی، علی‌پناه، مدارک العروه، تهران، دار الاسوة للطباعة و النشر، 1417 ق.‍
  8. انصاری، مرتضی بن محمدامین، فرائد الاصول، قم، ذوی القربی، 1437 ق.
  9. ایروانی، باقر، دروس تمهیدیة فی الفقه الاستدلالی علی المذهب الجعفری، چاپ دوم، قم، جامعة المصطفی العالمیه، 1427 ق.
  10. بحرانی آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1405 ق.
  11. بهجت فومنی، محمدتقی، وسیلة النجاة، چاپ دوم، قم، شفق، 1423 ق.
  12. تبریزی، جواد بن علی، منهاج الصالحین، قم، مجمع الامام المهدی، 1426 ق.
  13. جمعی از محققان، فرهنگ‌نامه اصول فقه، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1388 ش.
  14. جمعی از محققان، موسوعة الفقه الاسلامی طبقًا لمذهب اهل البیتŒ، قم، مؤسسة دائرةالمعارف الفقه الاسلامی، 1433 ق.
  15. جنّاتی، محمدابراهیم، منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی، تهران، کیهان، بی‌تا.
  16. جوهری، اسماعیل بن حمّاد، الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربیه، بیروت، دار العلم للملایین، 1410 ق.
  17. حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1409 ق.
  18. حسینی خامنه‌ای، سیدعلی بن جواد، اجوبة الاستفتاءات (فارسی)، قم، دفتر معظم‌له، 1424 ق.
  19. حسینی سیستانی، سیدعلی، توضیح المسائل جامع، چاپ دوم، مشهد، دفتر معظم‌له، 1437 ق.
  20. همو، منهاج الصالحین، چاپ پنجم، قم، دفتر معظم‌له، 1417 ق.
  21. حسینی عاملی، سیدجواد بن محمد، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1419 ق.
  22. خادمیان، محمدرضا، جایگاه موضوع‌شناسی در اجتهاد، قم، بوستان کتاب، 1396 ش.
  23. سیفی مازندرانی، علی‌اکبر، دلیل تحریر الوسیلة (الخمس)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1375 ش.
  1. صاحب بن عباد، ابوالقاسم اسماعیل، المحیط فی اللغه، تحقیق محمدحسن آل یاسین، بیروت، عالم الکتاب، 1414 ق.
  2. طباطبایی بروجردی، سیدحسین، تبیان الصلاة، قم، گنج عرفان، 1426 ق.
  3. طباطبایی حکیم، سیدمحسن، مستمسک العروة الوثقی، قم، دار التفسیر، 1416 ق.
  4. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، العروة الوثقی، چاپ دوم، بیروت، مٶسسة الاعلمی للمطبوعات، 1409 ق.
  5. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1390 ق.
  1. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیر عاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  2. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، چاپ سوم، تهران، المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریه، 1387 ق.
  3. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، چاپ دوم، بیروت، دار الکتاب العربی، 1400 ق.
  4. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
  1. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، نهایة الاِحکام فی معرفة الاحکام، قم، مؤسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1419 ق.
  2. عاملی جبعی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه، حاشیه سیدمحمد کلانتر، قم، کتاب‌فروشی داوری، 1410 ق.
  3. عاملی جبعی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان، چاپ قدیم، قم، مؤسسة آل البیتŒ، بی‌تا.
  4. عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال‌الدین مکی، البیان، قم، محقق، 1412 ق.
  5. عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال‌الدین مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الامامیه، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417 ق.
  6. عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمال‌الدین مکی، ذکری الشیعة فی احکام الشریعه، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1419 ق.
  7. علامه حلی، ابومنصور جمال‌الدین حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، 1412 ق.
  8. علوی گنابادی، سیدجعفر، عوامل مؤثر در تشخیص موضوعات احکام، چاپ دوم، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1394 ش.
  9. فاضل لنکرانی، محمدجواد، «نگاهی کوتاه به روش استنباطی ملااحمد نراقی در مستند الشیعه»، سخنرانی در کنگره فاضلین نراقی، خرداد 1381 ش.
  10. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، چاپ دوم، قم، هجرت، 1410 ق.
  11. فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه‌مرتضی، مفاتیح الشرائع، قم، کتابخانه آیةاللّٰه مرعشی نجفی، بی‌تا.
  12. کاشف‌الغطاء، جعفر بن خضر مالکی، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1422 ق. (الف)
  13. کاشف‌الغطاء، حسن بن جعفر بن خضر، انوار الفقاهة ـ کتاب الصلاة، نجف اشرف، مٶسسة کاشف‌الغطاء، 1422 ق. (ب)
  14. کرکی عاملی (محقق ثانی)، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، چاپ دوم، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1414 ق.
  15. کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
  16. محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن هذلی، المعتبر فی شرح المختصر، قم، مؤسسة سیدالشهداء العلمیه، 1407 ق.
  1. محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن هذلی، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چاپ دوم، قم، اسماعیلیان، 1408 ق.
  2. محقق سبزواری، محمدباقر بن محمدمٶمن، کفایة الاحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1423 ق.
  3. مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، مرکز الکتاب للترجمة و النشر، 1402 ق.
  4. مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، تهران، خرسندی، 1389 ش.
  5. مفید، محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی، المقنعه، قم، کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید، 1413 ق.
  6. مقری فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم، دار الرضی، بی‌تا.
  7. مکارم شیرازی، ناصر، بحوث فقهیة هامه، قم، مدرسه امام علی بن ابی‌طالب‰، 1422 ق.
  8. موسوی خمینی، سیدروح‌اللّٰه، تحریر الوسیله، قم، دار العلم، بی‌تا.
  9. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، مصباح الفقاهة (المکاسب)، تقریر محمدعلی توحیدی تبریزی، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
  10. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، موسوعة الامام الخوئی، قم، مٶسسة احیاء آثار الامام الخوئی، 1418 ق.
  1. موسوی سبزواری، عبدالاعلی،مهذّب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، چاپ چهارم، قم، المنار، 1413 ق.
  2. موسوی عاملی، سیدمحمد بن علی، مدارک الاحکام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت، مؤسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1411 ق.
  3. نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ هفتم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
  4. نراقی، احمد بن محمدمهدی، مستند الشیعة فی احکام الشریعه، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1415 ق.
  5. وحید خراسانی، حسین، منهاج الصالحین، چاپ پنجم، قم، مدرسه امام باقر‰، 1428 ق.
  6. همدانی، رضا بن محمدهادی، مصباح الفقیه، قم، مؤسسة الجعفریة لاحیاء التراث و مٶسسة النشر الاسلامی، 1416 ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار