نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه شیراز

2 کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی

چکیده

در مورد همزمان شدنِ طواف و اوقات نمازهای جماعت پنج‌گانه در مطاف، دو دیدگاه حائز اهمیت هستند. بر اساس یک دیدگاه، تعطیل کردن طواف در مطاف در اوقات پنج‌گانه به دلایلی جایز است؛ از جمله: امکان طواف در طول شبانه‌روز بر خلاف نماز که وقت آن معین و محدود است؛ افضل بودن نماز به ویژه نماز جماعت در مقایسه با دیگر واجبات؛ توهین تلقی شدن انجام طواف در زمان برگزاری نماز جماعت؛ روایات دالّ بر جواز قطع طواف جهت شرکت در جماعت؛ اختصاص کارکرد اصلی مساجد و به ویژه مسجدالحرام به اقامه نماز نه طواف؛ اجماع؛ سیره مسلمانان و... . دلایل این دیدگاه خالی از اشکال نیستند. وانگهی پذیرش این دیدگاه، مستلزم به زحمت افتادن برخی افراد همچون بیماران، سالمندان و زنان است. بنابراین دیدگاه درست و برگزیده، عدم جواز قطع طواف در مطاف برای برگزاری نماز جماعت است؛ به دلایلی مانند: وضع اولیه بیت‌اللّٰه برای طواف؛ ضرورت تقدم طواف بر نماز به دلیل قاعده سبق؛ کراهت و ممنوعیت اقامه نماز در راه‌ها و از جمله مطاف و... .

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Jurisprudential Study of Suspending Tawaf (Circumambulation) for Performance of Congregational Prayers in Mataf

نویسندگان [English]

  • Morteza Rahimi 1
  • Ali Mohammad Nejabat 2

1 Associate professor at Shiraz University

2 MA of Jurisprudence

چکیده [English]

there are two important points of view due to the simultaneous of Tawaf and congregational prayers, which based on one prospect, suspending the five daily prayers in Mataf in some reasons is permissible including: the possibility of Tawaf during the day and night, unlike salat (praying) which has a limited time, the superiority of prayer, especially congregational prayer in comparison with other wājibs (mandatories, wājibāt), knowing the performance of Tawaf during congregational prayers as an insulting, the narrations which are indicating in permissible in order to participate in the congregation, because of absoluteness of the mosque (al-Masjid) word on all parts of the Masjid al-Haram and the main function of the Masjid al-Haram is for prayer (Salat) and not for Tawaf, consensus, usages of the Muslims and etc. The reasons for this view have problems. On the other hand, it makes it difficult for people such as patients, women, the elderly people, etc. Therefore, the second view is correct, which states that it is not permissible to break the Tawaf for holding congregational prayers in Mataf. This view is supported by reasons such as: the primary emplacement of the House of God for Tawaf, the necessity of the priority of Tawaf over prayer (Salat) due to the rule of prior, abomination and prohibition of performing prayers on the roads including Mataf.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mataf
  • Tawaf (Circumambulation)
  • Conflicts
  • Tawaf Interruption
  • Congregational Prayer
  1. ابن زهره حلبی، سیدحمزة بن علی حسینی، غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع، قم، مؤسسۀ امام صادق‰، 1417 ق.
  2. ازرقی، محمد بن عبداللّٰه، اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، بیروت، دار الاندلس، 1416 ق.
  3. افتخاری، علی، آراء المراجع فی الحج، چاپ دوم، تهران، مشعر، 1428 ق.
  4. بحرانی آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1405 ق.
  5. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل البیتŒ، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، 1426 ق.
  6. حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1409 ق.
  7. حکم نماز جماعت در مطاف، شیراز، انتشارات امام صادق‰، بی‌تا.
  8. رضی‌الدین استرآبادی، محمد بن حسن، شرح الرضی علی الکافیه، تهران، مؤسسة الصادق للطباعة و النشر، بی‌تا.
  9. صدر، سیدمحمدباقر، الدروس فی علم الاصول، بیروت، دار الکتاب اللبنانی، 1406 ق.
  10. صدوق، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، علل الشرائع، قم، کتاب‌فروشی داوری، بی‌تا.
  11. همو، من لایحضره الفقیه، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
  12. طباطبایی حائری، سیدعلی بن محمد، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1418 ق.
  13. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، العروة الوثقی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1419 ق.
  14. طبرسی، امین‌الدین ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه محمدجواد بلاغی، چاپ سوم، تهران، ناصرخسرو، 1372 ش.
  15. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1407 ق. (الف)
  16. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق. (ب)
  17. علامه حلی، جمال‌الدین حسن بن یوسف بن علی بن مطهر اسدی، تحریر الاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیه، قم، مٶسسۀ امام صادق‰، 1420 ق.
  18. علامه حلی، جمال‌الدین حسن بن یوسف بن علی بن مطهر اسدی، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، 1412 ق.
  19. غروی اصفهانی (کمپانی)، محمدحسین، صلاة الجماعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1409 ق.
  20. فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکة فی قدیم دهر و حدیثه، بی‌جا، مکه مکرمه، مکتبة اسدی، 1424 ق.
  21. قطب‌الدین راوندی، ابوالحسین سعید بن هبةاللّٰه، فقه القرآن فی شرح آیات الاحکام، چاپ دوم، قم، کتابخانۀ آیةاللّٰه مرعشی نجفی، 1405 ق.
  22. کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
  23. محمودی، محمدرضا، مناسک حج، تهران، مشعر، 1386 ش.
  1. مصطفوی، محمدکاظم، مائة قاعدة فقهیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1421 ق.
  2. موسوی سبزواری، سیدعبدالاعلی، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، چاپ چهارم، قم، مؤسسة المنار، 1413 ق.
  3. نجابت، علی‌محمد، نماز جماعت در مطاف در فقه اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز، 1394 ش.
  4. نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ هفتم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
  5. نوری طبرسی، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1408 ق.