نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استاد جامعة المصطفی العالمیه

چکیده

قرائت قرآن از بدو نزول، مورد تأکید خود قرآن بوده و با عناوین متعدد، مؤمنان را بدان متوجه کرده و پس از نزول نیز تا کنون مدّنظر مفسران و فقهای فریقین در مذاهب اسلامی بوده است. لیکن در این جستار، قرائت قرآن به طور مطلق و یا در حال نماز مدّنظر نیست، بلکه آنچه در اینجا مطرح است، حکم قرائت قرآن بیرون از حالت نماز است که بیشتر فقیهان و مفسران به استحباب قرائت نظر دارند.
به نظر نگارنده، حکم مستفاد از آیه بر اساس مبانی فقهی و تفسیری، وجوب قرائت است؛ بدین‌معنا که مکلفان افزون بر وظیفۀ قرائت مکرر حمد و سوره در نماز، وظیفه دیگری نیز به عنوان قرائت واجب قرآن دارند که مسئله اصلی این پژوهش است. این مسئله با روش نقلی ـ تحلیلی و با استفاده مصادر قرآنی و روایی مورد بررسی قرار می‌گیرد (روش پژوهش) تا حکم واقعیِ قرائت قرآن استنباط گردد و گامی در رفع مهجوریت قرآن برداشته شود (انگیزه پژوهش). آنگاه پس از حصول این نتیجه باید به قرائت قرآن بیرون از نماز به میزان روزانه حداقل 50 آیه، به عنوان یک عبادت مستقل واجب نگریست که این مقدار با اتکا به روایات به دست می‌آید؛ ضمن اینکه احکام متفرع بر آن نیز مورد کنکاش قرار می‌گیرد (داده پژوهش). همه این امور، از فرایند منطقیِ استنباط احکام از آیات فقهی حاصل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Process of Deducting the Obligation of Reciting (Qira''''at) the Qur''''an from the Verse: So, Recite What Is Easy [for You] of the Qur''''an

نویسنده [English]

  • Mohammad Fakir Meybodi

Professor at Al-Mustafa International University

چکیده [English]

the recitation (Qira''at) of the Qur''an from the beginning of the revelation has been emphasized by the Qur''an itself, and the Qur''an has attracted (gotten) the attention of believers with various titles to it. After the revelation, the commentators and jurists of both religions (Shia and Sunni) have been considered in Islamic religions. However, what is mentioned here is not the absolute recitation (Qira''at) of the Qur''an or the recitation (Qira''at) of the Qur''an in prayer (aṣ-ṣalāh), but what is important is the ruling on reciting the Qur''an outside of the state of prayer, which most jurists and commentators consider it as a recommendation, but in the author’s opinion, based on the jurisprudential and interpretive principles, the ruling used in the verse is obligatory for recitation (Qira''at). This means that those who are obliged (the mukallafs, obligators) to recite the Qur''an, in addition to the frequent (repetitive) recitation of al-Fātiḥah (the Opening or Praise Chapter) and the other chapter (Surah) or part of the Surah in prayer (aṣ-ṣalāh), have another duty as obligatory recitation. (The main issue of the research). After obtaining this conclusion; in this case, the recitation (Qira''at) of the Qur''an which is outside of prayer (aṣ-ṣalāh) should be considered as an obligatory independent worship, and by relying on the narrations at least fifty verses per day must be recited and in addition, the branched rulings which are based on it, should be also considered. (Research Information) All of this is due to the logical process of inferring rulings from jurisprudential verses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpretation of the Qur''an
  • Obligatory Reciting (Qira''at)
  • Easy Reciting (Qira''at)
  • Daily Reciting (Qira''at)
  1. نهج‌البلاغه.
  2. ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، جامعه مدرسین، 1411 ق.
  3. ابن حِبّان، ابوحاتم محمد بن حبّان بن احمد، الاحسان فی تقریب صحیح ابن حبّان، ترتیب الامیر علاءالدین علی بن بلبان الفارسی، تحقیق و تعلیق شعیب ارنؤوط، بیروت، مؤسسة الرساله، 1408 ق.
  4. ابن شعبه حرّانی، ابومحمد حسن بن علی بن حسین، تحف العقول عن آل الرسولŒ، چاپ دوم، قم، جامعۀ مدرسین، 1404 ق.
  5. ابن مالک، محمد بن محمد، شرح الفیة ابن مالک لابن الناظم، چاپ دوم، تهران، ناصرخسرو، 1362 ش.
  6. ابوداود سجستانی ازدی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی‌داود، تحقیق شعیب ارنؤوط و محمد کامل قرة بللی، بیروت، دار الرسالة العالمیه، 1430 ق.
  7. اَلبانی، محمدناصرالدین، صحیح الترغیب و الترهیب، ریاض، مکتبة المعارف للنشر و التوزیع، 1421 ق.
  8. انصاری، محمدعلی، الموسوعة الفقهیة المیسره، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1420 ق.
  9. انصاری قرطبی، ابوعبداللّٰه محمد بن احمد بن ابی‌بکر، الجامع لاحکام القرآن، تهران، ناصرخسرو، 1364ش.
  10. بغوی، ابومحمد حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن (تفسیر البغوی)، تحقیق عبدالرزاق المهدی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420 ق.
  11. حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مٶسسة آل البیتŒ لاحیاء التراث، 1409 ق.
  12. حسن، عباس، النحو الوافی مع ربطه بالاسالیب الرفیعة و الحیاة اللغویة المتجدده، چاپ دوم، تهران، ناصرخسرو، 1367 ش.
  13. سبحانی تبریزی، جعفر، الحج فی الشریعة الاسلامیة الغراء، قم، مؤسسه امام صادق‰، 1424 ق.
  14. سبزواری نجفی، محمد بن حبیب‌اللّٰه، الجدید فی تفسیر القرآن المجید، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1406 ق.
  15. سیوری حلی (فاضل مقداد)، جمال‌الدین مقداد بن عبداللّٰه، کنز العرفان فی فقه القرآن، تحقیق سیدمحمد قاضی، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، 1419 ق.
  16. صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنّه، چاپ دوم، قم، فرهنگ اسلامی، 1365ش.
  17. صدوق، محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، من لایحضره الفقیه، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
  18. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
  19. فخرالدین رازی، ابوعبداللّٰه محمد بن عمر تمیمی بکری شافعی، مفاتیح الغیب، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1420 ق.
  20. فخرالمحققین حلّی، ابوطالب محمد بن حسن بن یوسف، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، تحقیق کرمانی، اشتهاردی و بروجردی، قم، اسماعیلیان، 1387 ق.
  21. فیض کاشانی، محمدمحسن بن شاه‌مرتضی، الوافی، اصفهان، کتابخانۀ امام امیرالمٶمنین علی‰، 1406 ق.
  22. کلینی رازی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
  23. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1374 ش.
  1. موسوی بجنوردی، سیدمحمدحسن، القواعد الفقهیه، تحقیق محمدحسین درایتی و مهدی مهریزی، قم، الهادی، 1377 ش.
  2. موسوی خویی، سیدابوالقاسم، فقه استدلالی، تقریر جمعی از بزرگان و اساتید، قم، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، 1418 ق.
  3. نراقی، احمد بن محمدمهدی، مستند الشیعة فی احکام الشریعه، مشهد، مٶسسة آل البیتŒ، 1417 ق.