نوع مقاله : علمی پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی
چکیده
تحقق وقف در اموال و اعیان خارجی مورد اتفاق است؛ اما نسبت به وقف منافع و حقوق اختلافنظر است. یکی از مواردی که نسبت به آن اختلاف است، وقف بخشی از اعمال انسان حرّ به صورت موقت یا دائم میباشد. این بحث تا آنجا که مورد بررسی قرار گرفته، به صراحت در سخنان فقهای امامیه به چشم نمیخورد. عدم طرح آن در میان فقهای امامیه شاید به دلیل تنافی ظاهری آن با شرایطی باشد که آنان برای وقف قائل شدهاند.
هدف: از آنجا که دامنه مباحث وقف امروزه گسترش یافته است و مصادیق جدید فراوانی برای آن معرفی شده یا قابل تعریف است، لازم است بازنگری جدیدی در موضوع وقف و شرایط آن صورت گیرد.
روش: نوشتار حاضر در پی آن است که به صورت توصیفی ـ تحلیلی مسئله «وقف عمل انسان حرّ» به صورت موقت یا دائمی را مورد واکاوی قرار دهد.
نتیجه: این تحقیق روشن میسازد بر اساس تعریفی که از وقف با توجه به شرایط امروز میتوان ارائه داد، این نوع وقف صحیح بوده و از مصادیق وقف صحیح قرار میگیرد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Endowment (Waqf) of Human Act in the View of Imami Jurists
نویسنده [English]
- Rahmatollah Karimzadeh
Assistant professor at Razavi University of Islamic Sciences
چکیده [English]
the realization of endowment (waqf) is conventional in property and concrete objects, but there is disagreement about the endowment of benefits and rights. One of the cases in which there is disagreement is the endowment (waqf) of a part of the actions of a temporary or permanent freeman. This discussion, as far as has been examined is not explicitly seen in the words of the Imami jurists. Its non-expression among Imami jurists may be due to its apparent contradiction with the conditions in which they have considered for endowment (waqf). Purpose: But since the extent of endowment (waqf) issues has expanded today and many new examples have been introduced or defined for it, it is necessary to re-review the endowment (waqf) subject and its conditions. Method: Therefore, the present article is going to analyze the issue of “endowment (waqf) of the action of the freeman” temporarily or permanently. Conclusion: This research clarifies that according to the definition of endowment (waqf) that can be provided according to today’s conditions, this type of endowment (waqf) is correct and is one of the examples of correct endowment.
کلیدواژهها [English]
- Endowment (Waqf)
- Action
- Freeman
- Temporary
- Permanent
- آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، حاشیة المکاسب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1406 ق.
- ابن ادریس حلی، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی،1410 ق.
- ابن منظور افریقی مصری، ابوالفضل جمالالدین محمد بن مکرم، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت، دار الفکر، 1414 ق.
- اسکافی، محمد بن احمد بن جنید کاتب، مجموعة فتاوی ابن جنید، تصحیح علیپناه اشتهاردی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1416 ق.
- انصاری، مرتضی بن محمدامین، کتاب المکاسب، قم، کنگرۀ جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، 1415 ق.
- بحرانی آل عصفور، یوسف بن احمد بن ابراهیم، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1405 ق.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم، مٶسسة آل البیت لاحیاء التراث، 1409 ق.
- راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، بیروت، دار العلم، 1412 ق.
- رشتی، میرزا حبیباللّٰه، کتاب الغصب، بیجا، بینا، بیتا.
- الرفاعی، حسن محمد، وقف «العمل الموقت» فی الفقه الاسلامی، لبنان، کلیة الامام الاوزاعی للدراسات الاسلامیه، 1427 ق.
- سیوری حلی (فاضل مقداد)، جمالالدین مقداد بن عبداللّٰه، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم، کتابخانۀ آیةاللّٰه مرعشی نجفی، 1404 ق.
- طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، العروة الوثقی، چاپ دوم، بیروت، مٶسسة الاعلمی للمطبوعات، 1409 ق.
- طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، تکملة العروة الوثقی، قم، کتابفروشی داوری، 1414 ق.
- طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم بن عبدالعظیم، حاشیة المکاسب، چاپ دوم، قم، اسماعیلیان، 1421 ق.
- طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، چاپ سوم، تهران، کتابفروشی مرتضوی، 1416 ق.
- طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1390 ق.
- طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، الخلاف، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1407 ق.
- طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، تهران، المکتبة المرتضویه، 1387 ق.
- طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، چاپ دوم، بیروت، دار الکتاب العربی، 1400 ق.
- طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
- عاملی جبعی (شهید ثانی)، زینالدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه، قم، کتابفروشی داوری، 1410 ق.
- عاملی جبعی (شهید ثانی)، زینالدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، مٶسسة المعارف الاسلامیه، 1413 ق.
- عاملی جزینی (شهید اول)، محمد بن جمالالدین مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الامامیه، چاپ دوم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417 ق.
- علامه حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر، تذکرة الفقهاء، قم، مٶسسة آل البیت لاحیاء التراث، 1388 ق.
- غروی اصفهانی (کمپانی)، محمدحسین بن محمدحسن، حاشیة کتاب المکاسب، قم، انوار الهدی، 1418 ق.
- غروی نائینی، محمدحسین، المکاسب و البیع، قم، جامعه مدرسین، 1413 ق.
- غروی نائینی، محمدحسین، منیة الطالب فی حاشیة المکاسب، تهران، المکتبة المحمدیه، 1373 ق.
- غروی نائینی، محمدحسین، و ضیاءالدین عراقی، الرسائل الفقهیه، قم، مٶسسه معارف اسلامی امام رضا، 1421 ق.
- فیومی مقری، احمد بن محمد بن علی، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم، دار الرضی، بیتا.
- قشیری نیشابوری، ابوالحسین مسلم بن حجاج بن ورد بن کوشاذ، صحیح مسلم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1375 ق.
- کرکی عاملی (محقق ثانی)، علی بن حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، چاپ دوم، قم، مٶسسة آل البیت لاحیاء التراث، 1414 ق.
- کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، چاپ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
- مازندرانی، علیاکبر، دلیل تحریر الوسیلة ـ الوقف، تهران، مٶسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1430 ق.
- مامقانی، ملاعبداللّٰه بن محمدحسن، نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه، 1316 ق.
- مجمع اللغة العربیه، المعجم الوسیط، چاپ چهارم، مصر، مکتبة الشروق الدولیه، 1425 ق.
- محقق حلی، نجمالدین جعفر بن حسن هذلی، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تحقیق عبدالحسین محمد علی بقال، چاپ دوم، قم، اسماعیلیان، 1407 ق.
- مظفر، محمدرضا، حاشیة المظفر علی المکاسب، تحقیق جعفر کوثرانی، قم، بینا، بیتا.
- مغنیه، محمدجواد، فقه الامام الصادق، چاپ دوم، قم، انصاریان، 1421 ق.
- موسوی خمینی، سیدروحاللّٰه، البیع، تهران، مٶسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1421 ق.
- موسوی خمینی، سیدروحاللّٰه، تحریر الوسیله، قم، دار العلم، بیتا.
- موسوی خویی، سیدابوالقاسم، مصباح الفقاهه، بیتا.
- موسوی خویی، سیدابوالقاسم، منهاج الصالحین، چاپ بیست و هشتم، قم، مدینة العلم، 1410 ق.
- نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تصحیح عباس قوچانی، چاپ هفتم، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
- نوری طبرسی، حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ـ کتاب الوقف و الصدقات، بیروت، مٶسسة آل البیت لاحیاء التراث، 1408 ق.
)